چشمان کاملاً باز استنلی کوبریک

ناما جعفری:نوابغ سینمای جهان،نوابغ سینمای جهان،نوابغ سینمای جهان،نوابغ سینمای جهان،نوابغ سینمای جهان،این نام را کسی یدک می کشد که غلاف تمام فلزیش را گذاشت روی بدنه ی سینما و تمام کشیشان لولیتا وار را به گلوله بست.

«استنلی کوبریک»، فیلم‌نامه‌نویس، کارگردان و تهیه‌کننده صاحب‌نام سینمای جهان روز ۲۶ جولای ۱۹۲۸ در منهتن آمریکا متولد شد و روز هفتم مارس ۱۹۹۹ در سن ۷۱ سالگی درگذشت.

«کوبریک» که چهار دهه از عمر سینمایی‌اش را در انگلستان سپری کرد، به دقیق بودن بیش از حد و نمایش همه جزئیات در فیلم‌هایش شهرت دارد. وی در فیلم‌سازی مقررات و محدودیت‌های خاص خود را که متمایز از هالیوود بود، اعمال می کرد.

این کارگردان آمریکایی از معدود فیلم‌سازان «کمال‌گرا» در تاریخ سینما است و برخی منتقدان وی را در کنار «اورسن ولز»، از نوابغ دنیای سینما می‌دانند که از خلاق‌ترین و تاثیرگذارترین کارگردانان تمام ادوار سینما بود که تعدادی از بهترین و درعین حال جنجالی‌ترین فیلم‌های تاریخ سینما را ساخت.

«کوبریک» برای اولین‌ بار در سال ۱۹۵۱ برای ساخت مستند «روز نبرد» روی صندلی کارگردانی نشست. این موفقیت انگیزه‌ی او را برای دومین مستندش با ‌نام «کشیش پرنده» ترغیب کرد و دو سال بعد مستند سوم خود «ملوانان» را ساخت. این سه فیلم تنها دستاوردهای «کوبریک» در عرصه فیلم‌های مستند بودند.

«کوبریک» اولین فیلم بلند داستانی‌اش را در سال ۱۹۵۳ با نام «ترس و علاقه» ساخت که با وجود تمجید منتقدین، در گیشه چندان موفقیتی نداشت. وی دو سال بعد فیلم «بوسه قاتل» را ساخت که جایزه بهترین کارگردان سال را از جشنواره لوکارنو برای او به‌همراه آورد تا اینکه در سال ۱۹۵۶ اولین فیلم حرفه‌ای او با حضور بازیگران و عوامل حرفه‌ای در «قتل» رقم خورد.

یکی از ویژگی‌های بارز فیلم‌سازی «کوبریک»، علاقه‌ی فراوان او به اقتباس‌ از آثار ادبی بود. «راه‌های افتخار» (۱۹۵۷) براساس رمانی از «همفری کاب» با بازی «کرک داگلاس» از جمله‌ی این فیلم‌هاست. این فیلم جایزه «ربان نقره‌ای» بهترین کارگردانی و بهترین فیلم خارجی را از جوایز فیلم ایتالیا کسب کرد.

پس از فیلم پرهزینه و تاریخی «اسپارتاکوس» در سال ۱۹۶۰، «کوبریک»‌ فیلم «لولیتا» را براساس کتاب معروف «ولادیمیر ناباکوف» ساخت. این فیلم در همان سال نامزد شیرطلای جشنواره ونیز شد.

در سال ۱۹۶۴ بود که «کوبریک» فیلم «دکتر استرنج لاو» را به سینما آورد؛ نوعی کمدی سیاه همراه با طنز تلخ. این فیلم نامزد اسکار بهترین فیلم و بهترین کارگردانی و بهترین فیلم‌نامه بود. «دکتر استرنج لاو» جایزه ربان نقره‌ای بهترین کارگردانی و بهترین فیلم خارجی را از قدیمی‌ترین جوایز فیلم ایتالیا کسب کرد.

چهار سال بعد،‌ «کوبریک» یکی از بهترین فیلم‌هایش را به‌روی پرده سینما فرستاد؛ «یک ادیسه فضایی؛۲۰۰۱» براساس رمانی از «آرتور.سی کلارک»، نویسنده‌ی نام‌دار آمریکایی. این فیلم که دیدگاه «کوبریک» درباره دنیای صنعتی و عصر ماشینی را به‌تصویر می‌کشید، نامزد اسکار بهترین کارگردانی بود و توانست جایزه بهترین جلوه‌های ویژه را از اسکار بگیرد.

«کوبریک» در سال ۱۹۷۱ فیلم به ‌یادماندنی «پرتقال کوکی» را براساس کتابی از «آنتونی بورخس» ساخت که کند و کاوی در نبرد خیر و شر و اوج بدبینی او به انسان است. این فیلم تحسین برانگیز نامزد اسکار بهترین کارگردانی، بهترین فیلم و بهترین فیلم‌نامه بود. این فیلم چندی پیش در صدر فهرست جنجال‌آمیزترین فیلم‌های تاریخ سینما قرار گرفت.

فیلم بعدی «کوبریک» بازهم یک اقتباس ادبی بود. «بری لیندون» براساس کتابی از «ویلیام تاکری»، داستان بی‌ظرفیت بودن انسان هنگام دست‌یافتن به ثروت را نشان می‌دهد. این فیلم نیز اگرچه مانند بسیاری از آثار «کوبریک» نامزد اسکار بهترین کارگردانی، بهترین فیلم و بهترین فیلم‌نامه بود، اما توانست جایزه بافتا بهترین کارگردانی را برای او به‌همراه آورد.

«کوبریک» برای ساخت فیلم بعدی‌اش پنج سال علاقه‌مندان سینما را به انتظار نشاند تا در سال ۱۹۸۰ فیلم ترسناک «درخشش» را براساس رمانی از «استفن کینگ» بسازد. این فیلم با بازی درخشان «جک نیکلسون»، ترسناک‌ترین فیلم تاریخ سینما محسوب می‌شود.

هفت سال بعد، «کوبریک» فیلم تحسین‌برانگیز «غلاف تمام فلزی» را درباره جنگ ویتنام به‌تصویر کشید. آخرین فیلم این نابغه سینما در سال ۱۹۹۹ و با فاصله ۱۲ سال بعد از فیلم قبلی ساخته شد؛ «چشمان کاملا بسته» با بازی «تام کروز» و «نیکول کیدمن» که از جشنواره ونیز موفق به کسب جایزه شد. «کوبریک» پیش از اکران عمومی این فیلم در ۷ مارس ۱۹۹۹ درگذشت.

«استنلی کوبریک» در سال ۱۹۹۷ شیر طلای افتخاری ونیز را به‌پاس یک عمر دستاورد سینمایی دریافت کرد.

این جا به دیدن بزنید 

برای بازنشر کاغذیِ یادداشت‌های وبلاگم، یه اجازه کوچیک، و بازنشر الکترونیکی ِ بی لینک کار خوبی نیست.